از قطعی گاز تا برداشت نادرست آماری؛ یک روایت دقیق از وضعیت تولید اوره/ بررسی فنی یک گزارش نادرست درباره عملکرد اوره‌سازان

به گزارش عسلویه آنلاین؛ در روزهای گذشته، گزارشی با تیتر «افزایش نرخ ارز به داد اوره‌سازها رسید | شیراز و پردیس رکورددار افت تولید» منتشر شد که تلاش می‌کرد با استناد به برخی اعداد، عملکرد برخی پتروشیمی‌ها را زیر سوال ببرد. اما بررسی دقیق‌تر این گزارش نشان می‌دهد که هم در مبنای آماری و هم در تحلیل علل کاهش تولید، دقت و انصاف لازم رعایت نشده است

مقایسه آماری غیرهم‌سطح و گمراه‌کننده

در گزارش مذکور، افت تولید پتروشیمی پردیس ۱۴ درصد اعلام شده، در حالی‌که:

• در گراف ضمیمه عدد ۱۲٪ (عدد صحیح طبق گراف راوی ۱۱.۲درصد)آمده است، اما در متن عدد ۱۴٪ ذکر شده.

• مهم‌تر اینکه مبنای مقایسه، ۱۲ ماه منتهی به اردیبهشت ۱۴۰۴ با ۱۲ ماه منتهی به اردیبهشت ۱۴۰۳ است، مبنایی که در گراف منتشر شده مشهود نیست.

مطابق داده‌های واقعی که از روابط عمومی پتروشیمی پردیس دریافت شده:

• مجموع تولید آمونیاک و اوره پتروشیمی پردیس در ۱۲ ماه منتهی به اردیبهشت ۱۴۰۴ برابر با ۴٬۸۵۸٬۸۰۹ تن بوده، در حالی‌که در دوره‌ی مشابه سال قبل ۵٬۱۹۷٬۱۲۳ تن تولید ثبت شده است.

• این یعنی کاهش واقعی تولید فقط ۶.۵۱ درصد بوده است.

علت اصلی کاهش تولید: بحران گاز، نه سوءمدیریت

مهم‌تر از ارقام، تحلیل ریشه‌های کاهش تولید است. داده‌ها نشان می‌دهند:

 • در سال منتهی به اردیبهشت ۱۴۰۳ (سال عملکردی ۱۴۰۲)، پتروشیمی پردیس با ۷۳ روز قطعی یا محدودیت گاز مواجه بوده است.

 • در دوره‌ی منتهی به اردیبهشت ۱۴۰۴ (سال عملکردی ۱۴۰۳)، این عدد به ۱۵۹ روز رسیده؛ یعنی افزایش بیش از دو برابری در قطعی یا کاهش گاز خوراک.

با وجود این، افت تولید تنها ۶.۵۱٪ بوده است که نشان از تاب‌آوری بالا و مدیریت پایدار تولید در برابر بحران شدید انرژی دارد. این عدد نه‌تنها رکوردی منفی نیست، بلکه در مقایسه با عمق بحران گاز، یک موفقیت فنی محسوب می‌شود.

⸻

 واقعیت افزایش نرخ ارز؛ جبران کامل یا نسبی؟

در گزارش، افزایش نرخ ارز به‌عنوان ناجی اوره‌سازها معرفی شده؛ در حالی‌که این دیدگاه، فقط نیمی از ماجرا را روایت می‌کند. افزایش نرخ ارز در مرکز مبادله در کنار کاهش تولید، شاید بخشی از کاهش درآمد را جبران کند، اما افزایش هزینه‌های انرژی، تعمیرات، و ریسک‌های عملیاتی ناشی از ناپایداری خوراک را نباید نادیده گرفت.

⸻

 جمع‌بندی

ارزیابی دقیق داده‌ها نشان می‌دهد که گزارش منتشرشده نه‌تنها در تحلیل فنی دچار اشتباه است، بلکه در روایت‌سازی رسانه‌ای نیز با بزرگ‌نمایی و انتخاب‌های جهت‌دار، تصویری نادرست از عملکرد پتروشیمی‌ها ارائه داده است.

در شرایطی که تولید با وجود دو برابر شدن بحران گاز، تنها ۶.۵٪ کاهش یافته، باید به جای «برچسب رکورد افت»، از آن به عنوان نمونه‌ای از پایداری تولید در بحران انرژی یاد کرد.