مدیر پروازی؛ معضلی که بومی و غیربومی نمی‌شناسد

عسلویه آنلاین _ در سال‌های اخیر، مدیرانی دیده شده‌اند که محل زندگی و دغدغه‌هایشان هیچ نسبتی با استان ندارند. این افراد معمولاً از تهران، شیراز یا اصفهان پرواز می‌کنند و تنها برای جلسات کوتاه به بوشهر می‌آیند. حتی نوع تازه‌ای از این پدیده ظهور کرده است: مدیران بومی پروازی؛ کسانی که شناسنامه‌شان بومی است اما زندگی‌شان در استان دیگری جریان دارد و حضورشان در بوشهر نمادین است.

مدیری که در منطقه زندگی نکند، طبیعی است که با مشکلات آن بیگانه باشد. تصمیم‌های او بر پایه گزارش‌های رسمی و جلسات اداری شکل می‌گیرد، نه تجربه واقعی. این فاصله، شکاف عمیقی میان مدیریت و جامعه محلی ایجاد می‌کند و موجب سرخوردگی نیروهای متخصص بومی می‌شود. بسیاری از کارشناسان بوشهری سال‌ها انتظار دارند در مدیریت صنایع بزرگ نقش داشته باشند، اما جایگاه‌ها به کسانی می‌رسد که نه شناختی از منطقه دارند و نه تمایلی برای اقامت در آن.

تجربه جهانی روشن است: مدیران موفق در پروژه‌های انرژی در نروژ، کانادا و ایالات متحده موظف‌اند در محل پروژه زندگی کنند یا خانواده خود را به آنجا منتقل کنند. این حضور باعث می‌شود مدیر مشکلات منطقه را لمس کند و تصمیم‌های واقع‌بینانه‌تر بگیرد. حتی شرکت‌های بین‌المللی مانند BP و شل برای مدیران خود الزام‌هایی در ارتباط با پیوست اجتماعی تعریف کرده‌اند؛ مدیر باید با جامعه محلی در تماس باشد و بخشی از زندگی خود را در منطقه بگذراند.

مشکل مدیریت پروازی در ایران یک ضعف ساختاری است. حتی مدیران بومی پروازی، گزارش‌محور عمل می‌کنند نه تجربه‌محور، و تصمیم‌هایشان ممکن است با واقعیت‌های اجتماعی و محیطی تناسب نداشته باشد. بازتعریف مفهوم “مدیر بومی” ضروری است: بومی بودن یعنی زیستن و درگیر بودن با مسائل استان، نه صرفاً داشتن شناسنامه.

وزارت نفت و دیگر نهادهای مرتبط باید سیاست روشنی تدوین کنند: الزام مدیران به اقامت در محل پروژه، نظارت شفاف و اولویت واقعی برای نیروهای متخصص بومی. توسعه پایدار در بوشهر بدون مدیرانی که در منطقه زندگی کنند و مشکلات مردم را لمس کنند، محقق نخواهد شد. تجربه‌های جهانی نشان می‌دهد مدیریت پروازی، چه بومی و چه غیربومی، در بلندمدت ناکارآمد است و باید جای خود را به مدیریتی واقعی و نزدیک به مردم بدهد.