به بهانه روز جهانی محیط:پایتخت انرژی یا پایتخت آلودگی کشور؟

ابراهیم بهمنی فعال رسانه ای جنوب استان

روز جهانی محیط زیست ۲۰۲۱ با ۱۵ خرداد ۱۴۰۰ ۵ May – برابر است و این روز برای افزایش آگاهی مردم در جهت نگهداری محیط زیست و تحریک سیاستمداران به گرفتن تصمیماتی برای رویارویی با تخریب محیط زیست و گونه‌های زیستی‌جانوری نامگذاری شده است. شعار روز جهانی محیط زیست ۲۰۲۱ نیز در همین راستا تعیین شد.

روز جهانی محیط زیست ۱۴۰۰ + تاریخ، شعار، هدف و تعریف محیط زیست

استان بوشهر از شمال تا جنوب با توجه به وجود صنایع مختلف به نوعی در هر نقطه زمینه ی آسیب دیدن محیط زیست را احساس می کند و در برخی نقاط صنایع به طور نابخردانه ای به محیط زیست آسیب می رسانند.

منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس (عسلویه) از سال ۱۳۷۷ برای بهره‌برداری از منابع نفت و گاز حوزه پارس جنوبی و انجام فعالیت‌های اقتصادی در زمینه نفت و گاز و پتروشیمی در محدوده نوار ساحلی عسلویه و خلیج نایبند در حال فعالیت است.

حجم گسترده فعالیت صنایع در محدوده ای کوچک باعث شده است این منطقه از آلوده ترین نقاط کشور باشد تا جایی برخی کارشناسان و سازمان ها در ارزیابی های خود آلایندگی هوای عسلویه را ١٠٠ برابر تهران اعلام کرده اند که دلیل عمده آن وجود مشعل هایی است که در فازهای مختلف پارس جنوبی و تولید مواد و پسماندهای شیمیایی قرار دارد. آلاینده های شیمیایی و صنعتی موجب تخریب سواحل، زمین های کشاورزی، فرسایش خاک، انقراض گونه های جانوری و گیاهی به ویژه جنگل حرا شده است.

عسلویه که لقب پایتخت انرژی کشور را به خود اختصاص داده است از ابتدای استقرار صنایع گاز و پتروشیمی این صنایع بار مسئولیت های اجتماعی بر عهده نگرفته اند و آنگونه که قوانین موجود و انتظارات مردمی وجود داشته به وظایف خود عمل نکرده اند. علیرغم اعمال برخی استانداردهای زیست محیطی فعالیت صنایع در عسلویه اما این مقدار کافی نیست و نباید به وضعیت فعلی منجر می گردید.

از نظر قانونی و پیوست های مختلف فعالیت صنایع مشکلی روی کاغذ مشکلی وجود ندارد بلکه عدم اجرای کامل این مصوبات و پیوست ها از اولویت های صنایع فعال در عسلویه نبوده است.

عسلویه پایخت آلودگی کشور

در هنگام ورود به عسلویه فلرها (مشعل پالایشگاه) در اولین نظر نگاه ها را به خود جلب می کند و بوی تند گاز و تند ناشی از فلرها گلوی هر جانداری را در این منطقه می سوزاند. آلودگی زیست محیطی عسلویه مدت هاست از نقطه قرمز عبور کرده است و آمار بالای سقط و جنین و سرطان در این منطقه و دیگر عوارض آن در سلامت ساکنان بومی به سادگی قابل مشاهده است.

شهرستان عسلویه تنها قربانی آلودگی نیست و شهرستان‌های همجوار آن همچون دیر، کنگان و جم بی بهره از آلودگی عسلویه نیستند.

با وجود آنکه صنایع گاز و پتروشیمی مقصر این آلودگی ها هستند اما اراده ای جدی از سوی صاحبان صنایع فعال در منطقه ویژه انرژی پارس برای پایان دادن به این فاجعه زیست محیطی وجود ندارد. عدم تدوین یا اجرای ناقص پیوست سلامت و محیط زیست صنایع فعال در عسلویه موضوعی است که اگر به صورت جدی از ابتدای صنعتی شدن عسلویه به آن توجه میشد شاهد این وضعیت بغرنج نبودیم.

پیگیری های مستمر ساکنان محلی و شهرستان های همجوار هر چند که به نتایج محدودی منجر گردیده است اما به دلیل آنکه دولت از یک جانب متولی صنایع مستقر در پارس جنوبی است و از جانب دیگر متولی سازمان حفاظت محیط زیست است و این مساله موجب شده است که قدرت صنایع نسبت به مسئولان زیست محیطی برتری داشته باشد.

به علت آلودگی‌ها و ذرات معلق در آسمان منطقه، علیرغم آنکه کارکنان بصورت منظم تحت معاینات صنعتی قرار می‌گیرند اما اینکه کارکنان منطقه و ساکنان محلی در معرض بیماری‌های تنفسی و ریوی هستند یک واقعیت انکارناپذیر است

جدا از بیماری‌های تنفسی که آلودگی‌های هوا در این منطقه باعث آن بوده است فعل و انفعال‌های حاصل از واکنش اکسید‌های سولفور و نیتروژن با رطوبت هوا در صورت بارش باران، بارانی اسیدی را موجب خواهد شد که علاوه بر آسیب رساندن به پوشش گیا‌هی و جانوری منطقه، آلودگی خاک و آب‌های زیرزمینی را نیز به دنبال خواهد داشت. از طرفی بارش باران‌های اسیدی به شدت موجب فرسودگی تجهیزات صنعتی منطقه خواهد شد. تخلیه پسماند‌های صنعتی و مواد خنک‌کننده تاسیسات که مستقیماً وارد محیط زیست می‌شوند، تعادل و نظم اکولوژیک منطقه را بر هم زده است که برخی تحقیقات و پژوهش‌های انجام شده از بروز فاجعه زیستی محیطی در این ارتباط خبر می‌دهد.

موضوع تعیین سهم انتشار آلودگی های محیطی با منشاء اثرات متعدد است و زمانی که تعداد زیادی صنایع متنوع بدون رعایت فواصل مناسب در کنار هم قرار گیرند دیگر امکان نسبت دادن آلودگی به واحد خاصی وجود ندارد.

در عسلویه به دلیل وجود واحدهای پتروشیمی و پالایشگاهی وضعیت کیفی هوا به علت فشار مواد آلاینده شرایط مناسبی ندارد و در این منطقه به دلیل وضعیت توپوگرافی و ارتفاع بلند ، تعادل هوا به راحتی انجام نمی شود اما انتشار آلودگی به خصوص عوامل آلاینده به راحتی انجام می شود.

ایجاد شعبه ویژه قضایی برای رسیدگی به پرونده‌های زیست محیطی

باید با اجرای طرح‌ها و برنامه‌های مختلف، آلایندگی‌ها در پارس جنوبی کاهش یابد و از مطالبات مهم مردم کاهش آلایندگی‌ها در پارس جنوبی است و باید مورد توجه قرار گیرد.

در صورتی که مدیران صنایع پتروشیمی‌ها و پالایشگاه‌های گاز منطقه پارس جنوبی آلودگی زیست محیطی را کاهش ندهند باید در شعبه ویژه قضایی به تخلفات آنها رسیدگی شود

تبعیض برای ساکنان بومی عسلویه،کنگان،دیر و جم

شهرستان عسلویه و سه شهرستان متأثر از آلودگی با وجود آنکه از آسیب های زیادی از صنایع گاز پتروشیمی متحمل شده است اما سهمی شایسته از اشتغال در این صنایع ندارد. به رغم مصوبه اشتغال ۵۰ درصدی نیروهای بومی در این صنایع عسلویه اما ساکنان بومی از عدم اجرای آن گلایه مند هستند و بیکاری جوانان عسلویه زیبنده پایتخت انرژی کشور نیست.

مشکل آب و برق از دیگر مسائلی است که زندگی را در عسلویه سخت تر می کند. به رغم اقداماتی که منطقه ویژه پارس جنوبی برای رفع این مشکلات داشته است.

حال این روزهای ساکنان بومی پایتخت انرژی کشور خوب نیست و دولت باید با اراده ای جدی به مشکلات مردم رسیدگی کند

بپردازیم به خبرهای اخیر….

مردم در شرایط سختی هستند

تأسیسات مخازن متمرکز عسلویه با هدف ذخیره‌سازی و انتقال میعانات گازی تولیدی پالایشگاه‌های شرکت مجتمع گاز پارس جنوبی احداث شده است.

با وجود اظهارات زنگنه مسئول ارشد مخازن، مشکل انتشار بو همچنان ساکنان شهر‌های همجوار به خصوص شهر عسلویه که فاصله چند متری با این مخازن دارند را می‌آزارد و مردم خواستار رفع این مشکل در کوتاه‌ترین زمان ممکن هستند.

مخازن میعانات گازی عسلویه باید جابه‌جا شوند

فرهاد قلی‌نژاد کارشناس محیط زیست استان بوشهر گفت: در بازدید سرزده‌ای که امروز از مخازن با حضور نمایندگان شورای اسلامی شهر عسلویه انجام گرفت، پس از شناسایی منبع آلودگی، بررسی‌های لازم انجام شد.

انتشار بوی گاز در عسلویه طی روز‌های اخیر مشکلاتی را برای مردم شهر ایجاد کرده است.

به گفته او  بوی نامطبوع در منطقه سلامتی مردم را تحت شعاع خود قرار داده است.

کارشناس محیط زیست استان بوشهر گفت: به همین دلیل درخواست دادیم که ستاد بحران شهرستان عسلویه در فرمانداری تشکیل شود که در آن با حضور مسئولان شرکت‌های نفتی و ادارات کل استانی و شهرستانی این موضوع بررسی خواهد شد.

درخواست محیط زیست استان بوشهر از ستاد بحران این است که راهکار‌های چندساعته برای برطرف کردن این آلودگی را در دستور کار خود قرار دهند.

در این شرایط امروز انتشار بوی نامطبوع در عسلویه منجر به نگرانی شدید ساکنان عسلویه شده تا جایی که این موضوع به مدرسه و اعتراض دانش آموزان نیز کشیده شده است. ۱

مصطفی موذنی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: عصر جمعه ١٣ اسفند لکه‌های نفتی در ساحل شرقی عسلویه مشاهده شد.

وی اضافه کرد: احتمال می‌رود نشت مواد نفتی از سوی پالایشگاه‌های پنجم، ششم، هفتم و هشتم بوده که محل تخلیه آب برگشتی آنها در این محل است.

کارشناس محیط زیست شهرستان عسلویه بیان کرد: پس از اطلاع بلافاصله موضوع را با دادستان شهرستان در میان گذاشتیم و کارشناسان محیط زیست در محل حاضر شدند نمونه برداری صورت گرفت.۲

دیگر لاک پشت ها به سواحل خارگ برای تخم گذاری نمی آیند

مدتهاست به دلیل سریالی شدن این نوع آلودگی های نفتی دیگر لاک پشت ها به سواحل خارگ برای تخم گذاری نمی آیند و نگرانی مردم جزیره این است که با ادامه این روند که ظاهراً برنامه جدّی و مدّونی هم برای جلوگیری از نشت و رسیدن این آلودگی به سواحل دیده نمی شود. فرزندان ما از بازی بر روی ماسه های سفید کنار دریا محروم شده و بیم آن میرودکه این تفریح نیز تنها به خاطره مُبدّل شود.

با ادامه این روند ماهی ها از اطراف جزیره رفته و صید ماهی نیز بسیار کم میشود و شغل صیادی کم فروغ .

سؤال اینجاست چرا وقتی صیادان به منظور ساخت زیستگاه دبه های فلزی و یا تایر های فرسوده را به دریا انتقال میدهند به درستی با استنادبه آیین نامه های زیست محیطی و بمنظور جلوگیری از آلودگی زیستگاه آبزیان با این اقدام مخالفت کرده و شیلات، تعاونی صیادی، محیط زیست و مرزبانی بصورت جدی ورود میکنند، اما این آلودگی های عظیم صدای اعتراض کسی را در نیاورده و بی اعتنا از کنار این معضل رد شده و یا با پاکسازی بوسیله چند کارگر و چند عدد بیل و بشکه های فلزی درسواحل رضایت داده اند.

آلودگی نفتی در دیلم به ضایعه زیست محیطی تبدیل شده است

سال گذشته نیز آلودگی نفتی در دیلم و گناوه که ناشی از نشت مواد نفتی از لوله های انتقال نفت در شهرستان دیلم بود خبر ساز شد

رئیس شورای اسلامی اسلامی شهرستان دیلم در نامه‌ای به استاندار بوشهر نوشت: آلودگی مکرر اراضی این منطقه بویژه مزارع کشاورزی به مواد نفتی نشتی از خطوط لوله موجود در منطقه باعث ضایعه زیست محیطی شده است و انتظار داریم از این معضل جدی جلوگیری شود.

محمدجواد اکبری در این نامه از استاندار بوشهر خواسته است تا با درایت و پیگیری از این ضایعه زیست محیطی جلوگیری و ضمن جبران خسارت های ناشی از این معضل و انجام مسئولیت‌های اجتماعی وزارت نفت، از تخریب بیشتر زمین‌های روستاهای این شهرستان جلوگیری کند.

رئیس شورای اسلامی شهرستان دیلم ادامه داد: در بارندگی‌های اخیر شهرستان دیلم، زمین‌های زراعی برخی از روستاهای شهرستان بویژه گاوزرد دچار آلودگی حاصل از انتشار مواد نفتی شده است.

وی اظهارکرد: فرسودگی خطوط انتقال نفت به جزیره خارگ و همجواری شرکت‌های بهره‌برداری، پمپاژ و انتقال، هر ازچندگاهی باعث ایجاد خسارت و ضرر و زیان به کشاورزان و مالکان اراضی این منطقه شده است.